Ωραίος μήνας ο Ιούνιος. Με ζέστες που δεν καίνε τον κόσμο, με το μεγάλο γεγονός του θερισμού, με τη μεγαλύτερη μέρα του χρόνου, με τις φωτιές τ’ Αϊ-Γιαννιού που διώχνουν το κακό και τις μαντείες του Κλήδονα.
Τον λένε και Θεριστή, επειδή μέσα στον Ιούνιο κυρίως θερίζουν. Το πρώτο ψωμί της χρονιάς, που γίνεται από το στάρι της καινούριας σοδειάς. Θέρος, τρύγος, πόλεμος. Και το αθέριστο χερόβολο στην άκρη του χωραφιού, για να μην κλαίει η γη και παραπονιέται. Και το χάραγμα του χεριού του θεριστή, να στάξει λίγο αίμα και να ματώσει το χωράφι, ανάμνηση αρχαίων θυσιών στο δαίμονα του σταριού, προς εξευμενισμό.
Αλλά και Ερινιαστής ή Ορνιαστής ο Ιούνιος, από το λαϊκό ρήμα ορνιάζω, δηλαδή γονιμοποιώ ήμερη συκιά μ’ αγριοσυκιά. Μάζευαν το χώμα κάτω απ’ τη συκιά, το έριχναν πάνω της και τη γήτευαν λέγοντας: «Ως βαστά ο Χριστός την αλήθεια, βάσταξε κι εσύ τα λύθια». Λύθια τα μικρά σύκα που γονιμοποιούνται.
Θερινό ηλιοστάσιο και μεγαλύτερη μέρα του χρόνου. Το πρωί της 23ης Ιουνίου ο ήλιος την ώρα που ανατέλλει γυρίζει, λέει, σαν μύλος. Αν τον δουν να γυρίζει προς τα δεξιά, είναι καλό. Αν προς τ’ αριστερά, κακό.
Με τις φωτιές τ’ Αϊ-Γιαννιού, που τη στάχτη τους τη φύλαγαν και διαλυμένη σε νερό τη χρησιμοποιούσαν σαν φάρμακο κατά του φόβου.
Με τον Κλήδονα, με τις τυχαία ειπωμένες λέξεις ή φράσεις, στις οποίες απέδιδαν προφητική σημασία.
Ένας μήνας αγαπημένος, στις καρδιές όλων των Ελλήνων, είτε ζουν στα βουνά είτε στα νησιά.
ΕΥΓΕΝΙΑ ΦΑΚΙΝΟΥ